در حدود ۳۸ سال پیش بنده به اتفاق یکی از
دوستان لرستانی برای چند روزی در ایام محرم
از منطقه خوزستان که محل خدمت مان بود برای شرکت در عزاداری محرم شهر خرم آباد عازم آن شهر زیبا و کهن شدیم. تا از نزدیک شاهد عزاداری این منطقه از کشورمان باشیم.
البته برای من رفتن به آنجا هزینه ای نداشت
چون در زمان جنگ بود و از قطار امریه ای استفاده کردیم و از طرفی هم در لرستان مهمان دوست لر مهمان نوازم بودم که خداوند او را حفظ کند.
روز هشتم به خرم آباد رفتیم. من شهر خرم آباد را عبوری دیده بودم، ولی اولین بار بود که در داخل شهر به گشت و گذار پرداختم. شهر خوش آب و هوا و سرسبزی است مثل کیاسر در نزدیکی دامغان (با توجه به اینکه کیاسر بسیار کوچکتر با هوایی خنکتر و خرم آباد شهری بزرگ و کهن با هوایی ملس) ، بگذریم ؛ یکی از مراسم بسیار دیدنی آنجا مراسم چهل منبر است
بنده به تمام کسانی که توانایی بستن بار سفر را دارند و همواره مشهد و قم و شمال را مقصد مسافرتشان قرار می دهند سفارش می کنم سری هم به دیگر نقاط این مملکت هفت اقلیم ایران بزنند که از منافع مادی و روحی و معنواش اش بهره مند گردند.
روز نهم محرم (یعنی تاسوعا) مردم خرم آباد یک آیین سنتی بسیار دیدنی دارند که به چهل منبر معروف است.
آیین چهل منبر را به یاد چهل منزلی را که حضرت زینب (س) طی کرده است برپا می کنند (از کربلا تا شام) و اعتقاد بر این دارند که حاجات خود را در این مراسم می گیرند.
به عقیده بعضی ها شاید تعداد منبرها برگرفته از فرهنگ قدیم (پیش از اسلام) ایرانیان باشد
که عدد چهل در بین آنها از اهمیت زیادی برخوردار بوده است. چهل منبر آئینی است مخصوص زنان که در آن صبح تاسوعا زنان و دختران سیاه پوش در کوچه پس کوچه های قدیمی مثل محله (باغ دختران) با پای برهنه و بدون اینکه با هم حرفی بزنند خاموش و بی صدا و به یاد اسارت حضرت زینب (س) و رنجهایی که آن حضرت متحمل شده آند با روشن کردن “چهل شمع” در چهل مجلس به عزاداری می پردازند و یا نذر خود را ادا می کنند.
این بانوان در سقاخانه ها و یا هر مجلس روضه خوانی در مساجد و تکایا و… مکث می کنند و در آن محفل، شمعی روشن می کنند شکلات یا قندی در آنجا می گذارند و سپس به جایگاه بعدی می روند و این عمل را تا چهل جایگاه (مجلس) انجام می دهند و در خاتمه حاجت خود را از پروردگار عالم طلب می کنند.
گاهی خستگی و سختی راه بر این بانوان به خصوص کهنسالان غالب می گردد اما آن‌ها با عشق به خاندان پیامبر مصمم بر پیمودن این راه دشوار طولانی و خاتمه مراسم شان می باشند! آن‌ها با اشتیاق این راه را طی می کنند تا به مجلس (منبر چهلم) برسند و حاجات خود را از خداوند برآورنده کننده حاجات، بگیرند.

الله اکبر!!! و خداوند هم به خاطر مقام و منزلت شهدای کربلا خواسته هایشان را بر آورده می کند. انشاالله.
جهت ادای نماز و صرف شام به حسینه ای در
یکی از محلات قدیمی رفتیم و بعد از صرف غذا دسته کشی های شب عاشورا شروع شد.
طولی نکشید که اکثر خیابانهای شهر دسته های بزرگ و منظم عزاداری را فرا گرفت.
نه مثل بعضی از شهرها که در شب‌های تاسوعا و عاشورا دسته جات نامنظم که در شان شهرهای با سابقه و کهن شان نیست برگزار می کنند.
دسته جات مثل لشکر شکست خورده در خیابانها سرگر دانند و فقط در آستانه ورودی حسینیه ها مراسم را شروع می کنند و بعد از خروج از تکایا دسته جات به هم ریخته می گردند و اگر غریبه ای در این شب‌های ماتم از داخل شهرهایشان بگذرد جز “سر گردانی” تعدادی از مردم چیزی مشاهده نمی کند. و اما در خرم آباد مثل همه شهرهای ایران هیئت ها در دسته های منظم به صورت زنجیر زنی و سینه زنی در حرکتند.
این مراسم بزرگ در شب عاشورا تا ساعاتی بعد از نیمه شب ادامه داشت…

ادامه دارد.

سید ابراهیم برهانی